This article is available in English
Wara battalja legali li fiha l-gvern għamel minn kollox biex l-informazzjoni dwar in-nefqa tiegħu għar-relazzjonijiet pubbliċi jaħbiha, nhar l-Erbgħa, The Shift rebħet żewġ kawżi minn total ta’ tmintax-il waħda li ressaq il-gvern quddiem il-Qorti tal-Appell wara li dawn il-kawżi tilifhom kemm quddiem il-Kummissarju għall-Protezzjoni tal-Informazzjoni u d-Data, kif ukoll quddiem it-Tribunal.
Fil-kuntest tal-investigazzjoni tagħha dwar kif il-gvern, djar varji tal-media jinfluwenzahom finanzjarjament, f’Jannar tal-2021, lil diversi entitajiet tal-gvern, The Shift talbithom jagħtu tagħrif dwar pagamenti li saru lil Media Today u lill-kumpanniji msieħba ta’ Saviour Balzan, sa mill-2013.
F’erbgħin każ, il-Kummissarju ta ruling li l-gvern obbligat lil The Shift jagħtiha din l-informazzjoni, billi t-tagħrif dwar kif jintefqu l-fondi pubbliċi huwa fl-interess pubbliku.
Il-gvern irrifjuta, u quddiem it-Tribunal ressaq erbgħin appell. Billi t-Tribunal, ippresedut mill-avukat Anna Mallia, reġa’ ddeċieda favur The Shift, il-gvern reġa’ beda jagħmel kawża wara l-oħra – s’issa għamel tmintax-il waħda – biex għat-tieni darba, fil-Qorti jappella dawn id-deċiżjonijiet li ħadu l-korpi mwaqqfa minnu stess; u dan f’attentat iddisprat biex dan it-tagħrif jibqa’ jaħbih.
Nhar l-Erbgħa, il-Qorti tal-Appell, ippreseduta mill-Imħallef Lawrence Mintoff, tat żewġ sentenzi u ċaħdet il-kawżi li għamlu l-Malta Film Commission u Circular Economy Malta.
Din hija rebħa parzjali imma tfisser ħafna, għax il-Qorti tal-Appell għad għandha quddiemha sittax-il kawża oħra bħalhom: dawn iridu jinqatgħu fix-xhur li ġejjin u l-gvern qed iqabbad għadd ta’ avukati biex jiddefendu total ta’ erbgħin kawża – kollha jridu jgħaddu mis-sistema fi proċess li l-organizzazzjonijiet internazzjonali iddikjaraw li jammonta għal SLAPP: kawżi vessatorji intiżi biex kamra tal-aħbarijiet jirrovinawha finanzjarjament.
Il-Qorti reġgħet iddikjarat li d-deċiżjoni oriġinali favur The Shift li ħa l-Kummissarju għall-Protezzjoni tad-Data, u li kkonfermaha t-Tribunal tal-Appelli, kienet waħda korretta.
L-Imħallef Mintoff saħaq dwar l-importanza tal-Liġi FOI, u qal li l-awtoritajiet pubbliċi huma ffinanzjati mill-fondi pubbliċi: għalhekk għandhom l-obbligu li jagħtu rendikont ta’ dak li jagħmlu u jkunu trasparenti.
U kruċjalment, dawn is-sentenzi jwasslu għall-ġurisprudenza li tillimita l-abbuż tal-gvern fil-każ tal-Liġi FOI.
“Mal-kmamar tal-aħbarijiet li jagħmlu talbiet FOI, l-entitajiet tal-gvern kienu qed jużaw l-argument li ‘dan id-dokument ma jeżistix’; imma issa, b’dawn is-sentenzi, dan l-argument m’għadux jgħodd. Issa importanti li l-gvern jimxi mas-sentenzi tal-Qorti u l-informazzjoni jagħtiha fl-interess pubbliku”. Hekk qalet Caroline Muscat, il-Managing Editor ta’ The Shift.
U kompliet tgħid: “Din hija rebħa għall-ġurnalisti kollha fil-pajjiż li huma verament indipendenti, rebħa għad-dritt tal-pubbliku li għandu jkun infurmat.”
Dawn iż-żewġ entitajiet tal-gvern, waħda mmexxija minn Johann Grech u l-oħra minn Jason Vella, it-tnejn li huma maħtura politikament, il-qorti ordnatilhom joqogħdu għad-deċiżjoni oriġinali u d-dokumentazzjoni jipprovduha. Ordnatilhom ukoll iħallsu l-ispejjeż legali, imma dawn naturalment joħorġu mill-budget pubbliku.
Billi l-maġġorparti tal-ministeri u l-entitajiet tal-gvern dawn it-talbiet FOI irrifjutawhom, ftit hemm informazzjoni, imma jidher li l-ħafna direct orders li ngħataw lill-kumpanniji ta’ Saviour Balzan, flimkien jammontaw għall-iktar minn miljun Ewro. U din hija biss il-quċċata tal-iceberg.
Li kontra kamra tal-aħbarijiet waħda, il-gvern jipprova jqabbad xi tmenin avukat, kien attentat ċar biex lil The Shift jirrovinaha finanzjarjament, billi jġiegħlha tonfoq eluf ta’ Ewro fi spejjeż legali minħabba dawn il-kawżi. Imma l-ispejjeż tal-gvern jew joħorġu mill-fondi tal-istat jew inkella jkopruhom l-avukati tal-gvern bħala parti minn xogħolhom.
“Lill-qarrejja tagħna li wieġbu s-sejħa għall-għajnuna finanzjarja biex biha nkunu nistgħu niġġieldu lill-gvern fl-attakk li għamel kontra l-libertà tal-istampa, u lill-avukati Matthew Cutajar, Eve Borg Costanzi u Andrew Borg Cardona ta’ BCGL Advocates, li lil The Shift iddefendewha senza interessi, nixtiequ nirringrazzjawhom mill-qalb,” temmet tgħid Muscat.