This article is available in English.
Il-Qorti tal-Appell matul il-jum tat-Tnejn ikkonfermat il-kuntratt multibiljunarju dubjuż tal-2015 li bih tliet sptarijiet pubbliċi Maltin spiċċaw għand il-Vitals Global Healthcare u l-iSteward Health Care għad-detriment tal-poplu Malti.
F’sentenza mill-aktar kundannanti, li tikkonferma s-sentenza tal-ewwel qorti mogħtija aktar kmieni din is-sena, il-Qorti tal-Appell ippreseduta mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti tenniet li l-ftehim kien “simulazzjoni”, maħsub biex il-flus jingħaddu minn but il-poplu għall-but ta’ persuni privati, minflok għall-benefiċċju tal-kura tas-saħħa f’Malta.
Apparti li kkonfermat ukoll it-tħassir tal-kuntratti kollha ffirmati fl-2015 skont struzzjonijiet diretti tal-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat u l-kollaboraturi tiegħu, il-Qorti kompliet iżżid il-piż tas-sentenza tagħha billi ordnat lill-gvern Malti jħallas parti mill-ispejjeż tal-qorti fil-kawża, talli kien biċċa waħda f’dan il-ftehim “suspettuż ħafna”.
Il-Qorti tal-Appell tinnota li kien hemm kollużjoni bejn il-VGH/Steward u uffiċjali għoljin tal-gvern Malti biex jidħlu għal kuntratti finta li ma kinux maħsuba biex jipprovdu kura medika iżda għal raġunijiet oħra.
Qalet, fis-sentenza tagħha, li mill-ewwel jum kien evidenti li dak li kien se jiġi miftiehem ma setax jitwettaq. Barra minn hekk, Qorti ma setgħetx tifhem kif ma kien sar l-ebda due diligence, la minn Steward u wisq inqas mill-gvern Malti, minkejja li kienu daħħlu lid-ditta tal-awditjar RSM f’dawk id-diskussjonijiet.
Għal bosta snin, RSM wettqet l-awditjar tal-Partit Laburista.
Is-sentenza terġa’ tikkonferma li għalkemm tħallsu l-miljuni minn flus il-poplu, l-ebda wieħed mir-riżultati li kienu mwiegħda fil-konċessjoni orġinali ma twettaq u li l-gvern kien f’konfoffa ma’ investituri privati u għamilhielhom faċli minkejja li kienu qed jiksru l-kundizzjonijiet kollha tal-konċessjoni.
Skont il-Qorti, ir-reazzjoni ta’ dawk li kienu obbligati jħarsu l-interessi tal-pajjiż, jiġifieri l-gvern Malti, meta l-ebda waħda mill-wegħdiet fil-konċessjoni ma kienet qed titwettaq, ma kinitx li jsibu soluzzjoni iżda li jagħtu estensjonijiet lill-VGH u lil Steward mingħajr ma taw xejn lura lill-Maltin.
Il-gvern, kif ikkonfermat il-Qorti, kompla jħallas il-miljuni lill-konċessjonarji biex flok ma juri li l-konċessjoni kienet falliment, jagħti l-impressjoni li kollox kien miexi tajjeb.
Dawk li suppost kellhom ikunu r-riżultati tal-proġett.
Il-Qorti stmerret id-dikjarazzjoni tad-Deputat Prim Ministru Chris Fearne li t-trasferiment lil Steward Healthcare kien ir-“real deal”, u qalet li l-evidenza “tikkonferma s-suspett li l-ħsieb wara l-konċessjoni ma kienx it-titjib tas-servizz mediku iżda biex isservi bħala strument biex il-flus jgħaddu mill-but tal-pajjiż għall-but ta’ VGH u Steward.”
Iffirmat fl-2015, il-ftehim mal-VGH kien qajjem bosta suspetti mill-bidu nett għax kien sar bl-għaġla wara li kien ġie ffirmat ftehim ‘sigriet’, li aktar tard ħareġ fil-midja, qabel biss kienet ħarġet is-sejħa għall-offerti oriġinali.
Immexxija mill-VGH u Ram Tumuluri, li m’għandhom l-ebda esperjenza fis-settur mediku u b’diversi ishma dubjużi f’ħafna ġurisdizzjonijiet, ħafna minnhom tax havens, il-konċessjoni kienet falliment mill-bidu.
Barra minn hekk, minkejja li l-gvern Malti ħallasha l-miljuni tal-ewro, il-VGH spiċċat falliet f’qasir żmien.
Madankollu, minflok waqqaf kollox, il-gvern Malti xorta waħda kien aċċetta li l-konċessjoni ‘tinbiegħ’ lil Steward Health Care (għal €1) minflok ma ħa l-pussess tal-Isptar Ġenerali t’Għawdex, l-Isptar San Luqa, u l-Isptar Karen Grech lura f’idejh.
Kien biss wara kawża fuq medda ta’ snin mibnija mid-Deputat Nazzjonalista Adrian Delia, dak iż-żmien kap tal-oppiżizzjoni, li l-Qorti ħassret il-konċessjoni u reġgħet tat it-tliet sptarijiet lura lill-Maltin.
L-eks prim ministru Joseph Muscat (il-lemin) ma’ Armin Ernst ta’ Steward Healthcare / VGH.
Ironikament, il-gvern għamel taħditiet dwar it-trasferiment tal-konċessjoni ma’ Armin Ernst, is-CEO tal-VGH, li mbagħad sar is-CEO ta’ Steward.
Fil-frattemp, fl-2019 kienet infetħet inkjesta kriminali dwar dan il-ftehim, maħsuba biex tinvestiga lil bosta esponenti tal-gvern Laburista, fosthom lill-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat, u din għadha għaddejja sal-lum.
The Shift kien żvela wkoll li fl-2020, il-Prim Ministru Robert Abela kien diġà ftiehem li jerġa’ jinnegozja ftehim ġdid mal-iSteward iżda mbagħad kien twaqqaf fl-aħħar minuta wara parir tal-Avukat tal-Istat u tad-Dipartiment tal-Kuntratti li l-ftehim li kien qed jagħmel kien illegali.