Read in English.
Kumpanija Spanjola ntlaqtet b’diversi lmenti legali b’rabta ma’ allegat frodi multimiljunarju relatat mal-irdieden tar-riħ fil-Montenegro, proġett li fih l-Enemalta tilfet il-miljuni.
Il-ftehim tal-irdieden kien sar tul l-amministrazzjoni Laburista tal-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat u kien mexxieh il-ministru ‘stilla’ tiegħu Konrad Mizzi.
It-tnejn li huma eventwalment ġew imġiegħla jirreżenjaw fl-2019, flimkien maċ-chief of staff ta’ Muscat, Keith Schembri, fuq akkużi ta’ korruzzjoni.
L-ilmenti tressqu kontra l-kumpanija Spanjola Audax Renovables SA quddiem il-Prosekutur ta’ Kontra l-Korruzzjoni u l-Kummissjoni Nazzjonali għas-Swieq tat-Titoli (Comisión Nacional del Mercado de Valores) u jirreferu għall-frodi u għall-għejbien ta’ €7.4 miljun.
L-ilmenti ppreżentahom intermedjarju mill-Montenegro, li kien involut fil-ftehim bħala konsulent.
The Shift kien żvela l-korruzzjoni f’dan il-ftehim fl-2020, wara investigazzjoni mingħajr fruntieri li ħarġet fid-dieher kif kienu sparixxew bosta flejjes għax spiċċaw kickbacks fil-kontijiet privati ta’ bosta uffiċjali mill-Montenegro, mill-Ażerbajġan u Maltin.
Għebu l-miljuni
Minn dik l-investigazzjoni li għamel, The Shift kien skopra wkoll li l-proġett tal-irdieden tar-riħ f’Mozura kien imnawwar bl-allegazzjonijiet tal-korruzzjoni sa mill-bidu nett.
Xi intermedjarji involuti fil-proġett tal-Montenegro kienu qalu lil The Shift li “Persuni fil-gvern Montenegrin sabu persuni bħalhom fil-gvern Malti li magħhom setgħu jdawru lira u jaqsmu l-qligħ bejniethom.”
Milo Djukanovic waqt żjara f’Malta mal-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat fil-Belt Valletta, Malta. Ritratt: DOI / Omar Camilleri.
L-investigazzjoni ta’ The Shift sabet ukoll li f’dan il-proġett kienu involuti wkoll xi azzjonisti tal-ftehim tal-Electrogas f’Malta u dawn użaw lill-Enemalta biex jiġġeneraw qligħ personali li jlaħħaq il-miljuni.
Fost dawn hemm Turab Musayev tas-SOCAR u Yorgen Fenech.
Musayev, li kien irrappreżenta l-interessi tal-Ażerbajġan fl-Electrogas, fl-2015 uża kumpanija offshore – Cifidex – biex jixtri 99% tal-ishma fil-proġett tal-irdieden tar-riħ f’Mozura, il-Montenegro, għal €2.9 miljun.
Ġimagħtejn wara, Musayev uża l-istess kumpanija offshore biex ibigħ l-ishma lill-Enemalta plc għal €10.3 miljun.
Wara li Cifidex bigħet l-ishma lill-Enemalta, dil-kumpanija offshore ħallset €3 miljun minnhom lil 17 Black flimkien ma’ €4.6 miljun oħra bħala “qsim tal-profitti”.
Minbarra Fenech u xi interessi Ażeri, kien ġie rrappurtat ukoll li bosta uffiċjali Montenegrini kienu ħadu xi biċċa mill-prezz eżorbitanti li l-Enemalta ħallset għall-ishma.
L-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat (fin-nofs) u l-eks ministru tal-enerġija Joe Mizzi (ħdejh) qed jiċċelebraw il-ftehim fil-Montenegro mal-Prim Ministru Montenegrin Dusko Markovic (fuq ix-xellug).
Dak l-investiment spiċċa għand il-gvern Ċiniz, li mbagħad kien xtara l-ftehim mingħand l-Enemalta, li l-unika rwol tagħha jidher li kien li tiffaċilita x-xiri ħalli dawk involuti jkunu jistgħu jdawru lira tajba.
Jonathan Scerri, ic-chairman tal-Enemalta fl-2021 u fl-2022, kien ammetta quddiem kumitat parlamentari li l-ftehim ma kienx fl-interess tal-kumpanija. Madanakollu, hu ddikjara li ma ħa l-ebda azzjoni, u li dak iż-żmien kien iffukat fuq kwistjonijiet oħrajn.
Fl-2021 kien tlesta rapport tal-awditjar mid-ditta legali Mamo TCV, iżda l-Enemalta żammitu moħbi sal-2023.
Dak l-awditjar kien wera li l-Enemalta kienet taf eżattament li kienet qed tħallas prezz minfuħ ħafna għall-ftehim li sar mill-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat u l-eks ministru tal-enerġija diżonorat Konrad Mizzi.
Mill-investigazzjonijiet li għamlu l-ġurnalisti ħareġ fid-dieher ukoll kif Yorgen Fenech, mill-ġdid involut fi ftehim mill-aktar dubjuż mal-gvern, kien għamel il-miljuni mill-proġett permezz tal-kumpanija offshore tiegħu 17 Black. Ħareġ li l-poplu Malti tilef il-miljuni, filwaqt li dawk involuti minn wara l-kwinti kienu għamlu profitt li jlaħħaq il-miljuni.
L-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat mal-kontinġent Malti fil-Montenegro, fosthom iċ-chief of staff tiegħu Keith Schembri, l-ambaxxatur għall-Montenegro Karl Izzo, u l-eks ministri Carmelo Abela u Konrad Mizzi.
Irranġar, tixħim u kickbacks
L-ilmenti legali kontra l-kumpanija Audax Renovables SA ippreżentahom intermedjarju fil-ftehim, Ivan Popovich.
Hu ddikjara li l-kumpanija Spanjola kienet iffirmat il-ftehim dwar il-proġett ma’ “kumpanija li ma teżistix”.
Minkejja dan, kienu saru ħlasijiet lil bint uffiċjal ewlieni fil-Federazzjoni tat-Trade Unions tal-pajjiż, u li allegatament skontu dawk kienu kickbacks.
Hu insista wkoll li Audax Renovables SA ittrasferiet il-ftehim b’mod illegali għax il-kumpanija li kienet rebħet is-sejħa għall-offeri tal-gvern ma kellha l-ebda jedd li tittrasferixxi s-sjieda tal-proġett.
Hu allega wkoll li kienu twettqu 10 reati, fosthom ħasil tal-flus u tixħim.
Dawk involuti fil-ftehim f’Malta, fosthom l-eks prim ministru diżonorat Joseph Muscat, il-ministru diżonorat tiegħu Konrad Mizzi, u ċ-chief of staff diżonorat tiegħu Keith Schembri, qed jaffaċċjaw għadd ta’ akkużi kriminali fil-qrati f’Malta b’rabta ma’ ftehim frawdulenti ieħor li jinvolvi tliet sparijiet pubbliċi tal-Maltin u l-Għawdxin.