John Borg hu s-Segretarju Permanenti tal-Ministeru għal Għawdex u għaldaqstant, f’din il-kariga, hu mistenni jinforza r-regolamenti ħalli jiżgura li l-fondi pubbliċi jintużaw b’mod responsabbli u effettiv. Minflok, hu personalment kiser ir-regoli u berbaq mijiet ta’ eluf tal-ewro minn flus in-nies b’mod irregolari.

Hu kien responsabbli għal dak li l-Awditur Ġenerali bid-diplomazija sejjaħlu “drawwa li jaqbeż ir-regoli tal-akkwist pubbliku”. Madankollu, il-verità hi ferm agħar minn hekk.

Skont l-Awditur Ġenerali, Borg ħaddem prattiċi “projbiti”. Flok ma beża’ għal flus il-poplu, Borg awtorizza abbuż organizzat ta’ flejjes il-poplu permezz ta’ bosta pjanijiet diżonesti maħsuba biss biex ma jsirux il-verifiki u l-kontrolli. Bl-aġir tiegħu, jew bin-nuqqas ta’ azzjoni min-naħa tiegħu, mijiet ta’ eluf tal-ewro ngħaddew b’mod irregolari fil-bwiet ta’ ċerti “kumpaniji” u individwi speċifiċi; filwaqt li xi drabi mijiet ta’ eluf tal-ewro tħallsu mingħajr ma Borg kien iddeċieda jekk l-Istat Malti kienx se jieħu xi ħaġa lura għal dawk il-ħlasijiet.

Dan kollu ħareġ fid-dieher f’wieħed mill-aħħar rapporti tal-Awditur Ġenerali (l-NAO) li ffoka biss fuq id-Direttorat tas-Servizzi Korporattivi u li għal dan l-awditjar għażel biss erba’ kotba finanzjarji. Minn fosthom, ġew investigati biss għaxar fornituri u kampjun żgħir ta’ fatturi u kontijiet. Din ma kinitx xi investigazzjoni komprensiva tal-Ministeru għal Għawdex.

Jekk sempliċiment ħarsa fuq fuq lejn il-Ministeru għal Għawdex kixfet daqstant fuq l-irregolaritajiet rampanti ta’ Borg, mela wieħed jista’ biss jimmaġina kemm hu akbar u akbar id-daqs vera ta’ dan il-ksur. Il-ħemel ta’ ksur li kixef l-awditjar limitat tal-Awditur Ġenerali għandu jwassal biex jiskatta awditjar sħiħ u f’aktar dettall tal-operat kollu tal-Ministeru. Kellu jwassal ukoll għas-sospensjoni immedjata ta’ Borg u għal azzjoni dixxiplinarja, jekk mhux kriminali.

Il-prim ministru kellu jibgħat għall-Ministru għal Għawdex Clint Camilleri u jkeċċih, iżda ovvjament, aħna nafu tajjeb ħafna li l-ebda minn dan mhu se jiġri. Meta segretarju permanenti ieħor għatta l-abbużi li kienet wettqet il-ministru Justyne Caruana, dan kien ingħata kariga stilla bħala meniġer ġenerali mal-ITS.

Borg baqa’ segretarju permanenti taħt tliet ministri. U rnexxielu jsalva postu għal dan iż-żmien kollu għal raġuni waħda – għax jgħin u jagħti palata lill-abbużi tal-ministri.

Borg approva personalment żieda qawwija fil-valur ta’ kuntratt saħansitra meta lanqas biss kien għadu ġie ffirmat. Fil-11 ta’ Diċembru ġie ffirmat kuntratt għal servizzi tas-sigurtà fil-parkeġġ tal-Iskola Sekondarja tal-Kulleġġ t’Għawdex li jiswa €20,593. Madankollu, erbat ijiem qabel, Borg kien diġà approva li l-valur tiegħu jiżdied b’50%.

Il-linji gwida tad-Dipartiment tal-Kuntratti jispeċifikaw li “hu pprojbit li jsiru modifiki fil-provvedimenti tas-sejħiet għall-offerti qabel l-iffirmar tal-ftehimiet”.

Borg awtorizza wkoll madwar 30 direct order għal fornitur wieħed biex jipprovdi servizzi tat-tindif li jiswew €219,588. Billi ħareġ direct orders għal perjodi ta’ xahar b’xahar, Borg evita li jkollu għalfejn joħroġ sejħa pubblika għall-offeri u b’hekk aċċerta li l-istess fornitur jibqa’ jieħu dawk il-flejjes kollha.

Ikollok bżonn daqsxejn organizzazzjoni biex jirnexxilek toħroġ direct order ġdid għat-tindif kull xahar, iżda biex jiżguraw li l-fornituri jagħmlu l-akbar profitt possibbli, dawn il-kuntratti b’mod mill-aktar konvenjenti lanqas biss kienu jinvolvu klawżoli dwar il-polza tal-assigurazzjoni jew klawżoli dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. Dawk il-klawżoli huma maħsuba bħala salvagwarda f’każ ta’ telf, danni, korrimenti jew imwiet, u Borg kien responsabbli li jiżgura dawk is-salvagwardji.

Borg approva wkoll 37 direct order lil kumpanija waħda tas-servizzi tas-sigurtà li rċeviet €209,082. L-istess kumpanija kienet qed titħallas fl-istess waqt għas-sigurtà permezz ta’ sejħa għall-offerti pubblika li kienet ħarġet fl-2019 iżda li kienet għadha għaddejja fl-2022. L-istess kumpanija kellha wkoll żewġ ftehimiet oħra bi proċeduri nnegozjati u li kien għadhom fis-seħħ.

Barra minn hekk, bosta fornituri oħrajn tas-servizzi tas-sigurtà kienu ngħataw direct orders li jiswew inqas minn €10,000, kemm ma jinqabiżx il-limitu li jkollha tinħareġ sejħa pubblika. Il-fornituri tas-servizzi tas-sigurtà għandu jkollhom polza tal-assigurazzjoni għas-salvagwardja ta’ terzi iżda l-Awditur Ġenerali sab li dawn ma kellhomx, u allura żiedu l-profitti.

Persuna partikolari ħadet 15-il direct order għal perjodi ta’ disa’ ġimgħat il-wieħed biex tipprovdi mmaniġġjar ta’ xi proġett li sewa lill-poplu €64,146. Borg approva wkoll direct orders għal servizzi ta’ skrivani għal xahrejn jew tlieta kull darba. Qabbad minn jeddu skrivan partikolari b’kuntratti ta’ tliet xhur il-wieħed mingħajr ma ħareġ sejħa għall-applikazzjonijiet, li swew lill-poplu €26,992.

Borg awtorizza wkoll ħlas ta’ €284,838 għat-tindif taċ-Ċentru tal-Innovazzjoni f’Għawdex allavolja dan jinsab fir-responsabbiltà tal-Malta Industrial Parks. Agħar minn hekk, il-ministeru “ma kienx f’pożizzjoni li jissorvelja li s-servizz mogħti,” ikkummenta l-Awditur Ġenerali. Borg awtorizza ħlas ta’ mijiet tal-eluf tal-ewro mingħajr ma kien jaf jekk it-tindif sarx.

Li hu aktar disturbanti hu l-fatt li Borg ma kellux bżonnhom dawk il-cleaners, l-iskrivani u l-uffiċjali tas-sigurtà għax il-Ministeru għal Għawdex kien ħallas €16.1 miljun għal 335 ħaddiem(a) mill-Iskema tal-Persuni Qiegħda li tmexxi l-GWU. M’hemmx dubju li wħud minnhom setgħu jipprovdu xi tindif jew servizzi tas-sigurtà f’parkeġġ ta’ skola.

L-Awditur Ġenerali sab li l-ministeru lanqas biss kien jaf x’xogħol kienu qed jagħmlu dawk il-ħaddiema. F’każ partikolari, ma kien hemm l-ebda rendikont tal-attendenza għal xahar sħiħ. Wieħed mill-ħaddiema li tqabbad inaddaf xi bajja ma kellu l-ebda rendikont tal-ħinijiet meta beda u temm il-jiem tax-xogħol tiegħu. Wieħed mill-cleaners ġenerali “bi żball niżżel” li l-pawsa tiegħu kienet siegħa u nofs (1.5hrs) minflok kwarta (15mins). Ironikament, imbagħad, dawk il-ħaddiema kienu tħallsu l-“performance bonuses”, iżda l-Awditur Ġenerali ma ngħata l-ebda dokumentazzjoni dwar kif dawn il-bonuses kienu ġew deċiżi.

Li hu aktar xokkanti hu l-ftehim bejn il-ministeru u l-kumpanija tal-GWU dwar l-“Iskema tal-Ħaddiema tal-Komunità” ġie ffirmat b’lura. Il-ftehim lanqas biss jispeċifika xi kemm il-GWU qed tħallas lill-ħaddiema jew xi kemm iżżomm f’butha bħala tariffi amministrattivi. Iżda fl-2022 biss u mill-Ministeru għal Għawdex biss, il-GWU daħħlet €450,000.

Borg kien obbligat jipprovdi lista tad-defaulters tal-VAT lill-Kummissarjat tat-Taxxa iżda dan ma sarx sakemm skopra l-Awditur Ġenerali f’Lulju 2022. Hu naqas milli jitlob l-approvazzjoni tal-Ministeru tal-Finanzi biex ikun jista’ joħroġ id-direct orders u, biex jgħatti kollox, lanqas biss ippubblika l-lista tal-kuntratti mogħtija.

L-Awditur Ġenerali lmenta wkoll li “l-koperazzjoni li sab kienet limitata”. Is-segretarju permanenti Borg suppost kellu jipprovdi l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha mitluba, iżda minflok ikkawża “bosta dewmien sinifikanti biex ippreżenta t-tweġibiet tiegħu”, u anki meta ngħata l-aħħar skadenza, hu naqas milli jipprovdi bosta mid-dokumenti mitluba.

L-Inkjesta Pubblika ta’ Caruana Galizia kienet irrakkomandat li jiddaħħal reat speċifiku għall-uffiċjali pubbliċi li jxekklu lill-awtoritajiet fil-qadi ta’ dmirijiethom. Irrakkomandat ukoll li jiddaħħal reat tal-abbuż tal-kariga mill-uffiċjali pubbliċi.

Li kieku l-Labour wettaq dawk ir-rakkomandazzjonijiet, John Borg ikollu jaffaċċja bosta akkużi kriminali. Minflok, hu għadu fil-kariga tiegħu daqslikieku ma għamel xejn u fil-frattemp, miljuni tal-ewro ma nafux x’qed jiġri minnhom.