Read in English.
Bosta bdoti tal-Air Malta għadhom kif waqqgħu l-kawża li kellhom kontra l-Prim Ministru Robert Abela – ftit ġranet biss qabel l-aħħar titjira tal-linja tal-ajru – filwaqt li kollox jindika li saru ftehmiet barra l-qorti biex tissolva t-tilwima.
L-Assoċjazzjoni Maltija tal-Piloti (l-ALPA) kienet fetħet il-kawża kontra Abela fl-2020 wara ħemel ta’ sensji mil-linja tal-ajru falluta. F’dik il-kawża, l-Assoċjazzjoni kkwotat ftehim kontroversjali li kien sar mal-gvern fl-2018 u li jiggarantilhom l-impjiegi.
L-Air Malta se ttir għall-aħħar darba fit-30 ta’ Marzu li ġej. Imbagħad, il-linja tal-arju l-ġdida KM Malta Airlines, imħabbra f’Ottubru li għadda, se tibda ttir mill-għada b’injezzjoni kapitali mill-gvern ta’ mill-anqas €350 miljun.
Skont il-minuti tal-Qorti fil-kawża tal-ALPA kontra Abela, ippubblikati l-Ħamis li għadda, id-deputat reġistratur tal-Qorti jinnota li saru “serje twila ta’ noti ta’ ċessjoni”. Minħabba f’hekk, il-Qorti eskludiet lil dawk li ppreżentaw in-noti mill-kawża, jiġifieri lill-ALPA, u effettivament “mhix se tieħu konjizzjoni aktar tal-kawża”.
The Shift ipprova jikkuntattja lill-President tal-ALPA George Frank Mizzi, iżda dawn l-isforzi kienu għalxejn.
Skont esperti legali li tkellem magħhom The Shift, in-noti ta’ ċessjoni jindikaw li l-kawża ġiet abbandunata, jew inkella saru xi ftehimiet barra l-qorti mal-bdoti kkonċernati.
Il-minuti tal-Qorti ppubblikati l-Ħamis jinnutaw li matul din il-kawża “ġew ippreżentati serje twila ta’ noti ta’ ċessjoni”.
Element ewlieni f’din il-kawża kien ftehim sekondarju sigriet li kien ġie ffirmat mal-piloti fl-2018. Dak il-ftehim kien jagħti “garanziji ta’ impjiegi” mill-gvern lill-bdoti bl-istess kundizzjonijiet li jkollhom f’dak il-mument.
Il-ftehim sekondarju kien iffirmah l-eks ministru Konrad Mizzi, filwaqt li kien abbozzat u nnegozjat minn Robert Abela meta kien għadu avukat prattikanti.
Fl-2021, The Shift kien żvela kif uħud mill-bdoti tal-Air Malta ssensjati kienu tqiegħdu baxx baxx f’impjieg mal-gvern biex jiġi onorat il-ftehim ta’ Mizzi.
Skemi tal-irtirar kmieni u bosta ftehimiet sekondarji
Il-ftehim sekondarju ta’ Mizzi u Abela tal-2018 hu separat mill-iskemi tal-irtirar kmieni li ġew offruti lill-bdoti tal-Air Malta bi ftehim kollettiv wara l-ieħor mill-2007 sal-lum.
Meta s-sena l-oħra tħabbret il-linja tal-ajru l-ġdida, il-Ministru tal-Finanzi Clyde Caruana kien qal li jekk l-iskemi tal-irtirar kmieni jittieħdu kollha, se jkunu qed jintefqu madwar €90 miljun.
Il-ftehim kollettiv iggarantixxa dawk l-iskemi tal-irtirar kmieni, li permezz tagħhom il-linja tal-ajru trid tħallas żewġ terzi tas-salarji tal-bdoti li għalqu l-55 sena u li qabel l-età tal-irtirar ikunu pprovdew 25 sena ta’ servizz.
Il-ftehim sekondarju ta’ Konrad Mizzi tal-2018 mal-Assoċjazzjoni Maltija tal-Piloti, l-ALPA.
Dakinhar, Caruana ma kienx spjega kif il-gvern kien se jindirizza l-kundizzjonijiet tal-ftehim sekondarju ta’ Mizzi. B’differenza mill-iskema tal-irtirar kmieni, li hija parti mill-ftehim kollettiv tal-bdoti mal-Air Malta, il-ftehim sekondarju kien ġie ffirmat mal-gvern.
Dan ifisser li l-ftehim sekondarju ta’ Mizzi u Abela jibqa’ japplika, u jorbot lill-gvern biex jonorah, anki meta l-Air Malta tkun spiċċat.
Skont żviluppi riċenti fil-Qorti, jidher li l-gvern qed jissetilja l-każijiet individwali b’aktar flejjes pubbliċi, iżda d-dettalji tagħhom għadhom mhumiex ċari.
Aktar kmieni, The Shift kien irrapporta kif il-bdoti li kienu se jitilqu mill-Air Malta kienu qed jiġu offruti promozzjonijiet u taħriġ interni qabel tinbidel il-linja tal-ajru.
Sal-ħin tal-pubblikazzjoni, kull mistoqsija li The Shift għamel lill-Prim Ministru Abela, lill-Ministru Caruana, u lill-Assoċjazzjoni Maltija tal-Piloti l-ALPA baqgħu ma tweġbux.