Il-President George Vella aktarx se jibqa’ fil-kariga tiegħu anki wara li jintemm it-terminu ta’ ħames snin, u dan peress li sal-lum għadhom ma bdewx id-diskussjonijiet bejn il-gvern u l-oppożizzjoni dwar min jista’ jokkupa din il-kariga wara April 2024.

Il-Prim Ministru Robert Abela hu responsabbli biex jibda dawn id-diskussjonijiet ħalli flimkien mal-oppożizzjoni Nazzjonalista jkun jista’ jintgħażel is-suċċessur. Madankollu jidher li sal-lum dan il-proċess għadu ma bediex, minkejja li t-terminu tal-President Vella baqagħlu biss erba’ xhur. It-terminu ta’ Vella jintemm f’April, u issa li ż-żmien qed joqrob normalment bħalissa d-diskussjonijiet jkunu fl-aqwa tagħhom.

Wara emendi fil-liġi dwar il-ħatra tal-President, dawn id-diskussjonijiet saru urġenti aktar minn qatt qabel għax issa l-prim ministru m’għadx għandu l-possibbiltà ta’ maġġoranza sempliċi biex japprova l-ħatra. Fl-2020, wara pressjoni mill-Kummissjoni Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa, kienu saru emendi fil-Kostituzzjoni ta’ Malta biex il-ħatra tal-President tkun teħtieġ il-maġġoranza ta’ żewġ terzi tal-parlament. U billi ma jeżisti l-ebda mekkaniżmu f’każ ta’ nuqqas ta’ qbil, il-president attwali jkollu jibqa’ fil-kariga sakemm il-gvern u l-oppożizzjoni jaslu jaqblu fuq il-persuna.

F’dan il-każ, Abela ma jistax jirrepeti l-mossa tad-darba l-oħra meta ħatar lil min ried hu fil-kariga ta’ Kummissarju għall-Istandards, u ċaqlaq il-lasti matul il-proċess biex għaddiet tiegħu.

U għalhekk, b’differenza mill-ħatra tal-Kummissarju għall-Istandards, meta effettivament il-prim ministru biddel il-liġi biex ikun jista’ jpoġġu lill-kandidat tiegħu, Joseph Azzopardi, l-emendi tal-2020 huma minquxin fil-Kostituzzjoni u l-gvern ma jistax ibiddel ir-regoli mingħajr il-maġġoranza ta’ żewġ terzi.

Sal-lum, il-prim ministru għadu ma lissen l-ebda kelma dwar l-intenzjonijiet tiegħu. Madankollu, l-ispekulazzjoni hi li Abela jixtieq lil-lettur universitarju Frank Bezzina, iżda aktarx din il-proposta ma tiksibx l-appoġġ tal-oppożizzjoni. Bezzina, l-aġent president attwali, li kien diġà fil-kariga meta Vella kien barra minn Malta, ftit li xejn għandu esperjenza u ntuża mill-prim ministru biex jiffirma r-riforma kontroversjali fil-liġi tal-IVF għax Vella kien ippjana safra fl-istess żmien biex jevita li jiffirmaha hu.

Fl-aħħar 15-il sena, Malta kellha tliet presidenti konsekuttivi mil-Labour: missier il-prim ministru stess George Abela, maħtur minn amministrazzjoni Nazzjonalista, warajh Marie Louise Coleiro Preca u mbagħad George Vella.

Il-kariga tal-President ta’ Malta hi waħda simbolika għax m’għandhiex poteri eżekuttivi.