This article is available in English
Il-membri individwali tal-kumitat tal-Għaqda Koperattiva tas-Sajd Ltd, li hija mgħobbija bid-dejn u mifnija bl-iskandli, bis-saħħa ta’ ittra legali mill-Bord tal-Koperattivi, infurmawhom li qed jinżammu personalment responsabbli tal-ispejjeż kollha għal-likwidazzjoni li għandha ssir tal-koperattiva.
Il-membri kollha tal-kumitat irċevew ittra minn għand l-avukat ta’ dan il-bord tal-gvern. Din tikkonferma li l-koperattiva tas-sajjieda se tiġi likwidata, u tikkonferma wkoll li mingħajr dubju ta’ xejn, għandha iżjed minn 100,000 Ewro dejn.
Barra minn hekk, il-Bord tal-Koperattivi għażel li lill-membri individwali tal-kumitat, iżommhom responsabbli personalment tal-ispejjeż tal-likwidazzjoni minflok il-membri kollha tal-koperattiva b’mod kollettiv.
Minn dan wieħed jista’ jobsor li l-investigazzjoni li saret fil-mod ta’ kif tmexxiet il-koperattiva, sabet li t-tmexxija kient taħti ta’ dan, imma s’issa l-gvern ma qiesx il-mistoqsijiet ta’ The Shift f’dan ir-rigward.
L-ittra li rċevew il-membri tal-kumitat tikkwota il-Kapitlu 442 tal-Liġijiet ta’ Malta li jirregolaw il-koperattivi, u tirreferi speċifikament għall-Artiklu 100(10) li jgħid: “Malli jinbeda stralċ, il-Bord għandu jistabbilixxi jekk l-attiv tas-soċjetà li tagħha jkun qed isir l-istralċ ikunx suffiċenti biex ikopri l-ispejjeż kollha tal-istralċ, inkluża r-rimunerazzjoni tal-istralċjarju.”
U dan l-Artiklu jkompli hekk: “Jekk l-attiv tas-soċjetà ma jkunx biżżejjed għall-finijiet hawn qabel imsemmija, dawk l-ispejjeż, u dawk l-ispejjeż biss, għandhom jitħallsu mill-membri tal-kumitat ta’ tmexxija jew mill-membri kollha tas-soċjetà, hekk kif il-Bord jista’ jistabbilixxi f’kull każ partikolari.”
Il-fatt li l-Bord tal-Koperattivi għażel li lill-kumitat tat-tmexxija, u mhux il-membri kollha kollettivament, iqisu responsabbli biex l-ispejjeż tal-likwidazzjoni jagħmel tajjeb għalihom hu, jimplika li l-investigazzjoni uriet li l-membri tal-kumitat stess jaħtu ta’ din it-taħwida finanzjarja.
L-awdituri li taw sehemhom fir-rapport annwali li jiddokumenta l-kontijiet l-iktar reċenti tal-GħKS, fl-2016 kienu diġà wissew li “id-dikjarazzjonijiet finanzjarji ma jagħtux stampa ġusta u veritiera tal-karta tal-bilanċ” tal-koperattiva.
Mill-investigazzjonijiet ulterjuri tal-materjal li hu aċċessibbli, jidher li l-valur nett tal-koperattiva kien jinvolvi dejn ta’ 108,362 Ewro. Essenzjalment dan ifisser li anki kieku stess l-koperattiva kellha tirkupra d-dejn kollu dovut lilha, xorta ma jkunx hemm flus biżżejjed biex jitħallsu l-kredituri kollha.
F’Awwissu li għadda, il-Bord tal-Koperattivi kien temm investigazzjoni tal-koperattiva li kienet ilha sejra tmin xhur u kien irrakkomanda li kellu jinbidel il-kumitat esekuttiv tagħha.
It-talba għal inkjesta fl-aġir tal-GħKS kienet ilha ssir mill-inqas minn Diċembru tal-2016, imma l-Bord tal-Koperattivi ma tax kasha. Sa fl-aħħar, f’Jannar li għadda, waqqaf inkjesta biex il-finanzi tal-GħKS tiflihom, u biex tiżgura li l-koperattiva “tikkonforma mal-obbligi legali kollha tagħha”.
F’April, The Shift kienet irrappurtat li l-GħKS kienet qed titmexxa minn individwi akkużati bil-kuntrabandu tal-fuel u tal-munizzjon, u kienet qed tiġi investigata talli l-kontijiet ivverifikati kienet ilha ma tippreżentahom għal dawn l-aħħar seba’ snin.
Is-segretarju tal-GħKS huwa l-allegat kuntrabandist tal-fuel Paul Piscopo. U l-viċi president, Michael Carabott, f’Jannar tal-2017, ingħata sentenza sospiża ta’ sena: mid-dokumenti tal-Qorti jidher li kien arrestat flimkien ma’ tliet Eġizzjani, wara li fil-pussess tagħhom kienu nstabu 50,000 biċċa munizzjon.
Joseph Demicoli, il-president tal-koperattiva, għandu kuntatti tajba mal-ogħla nies fil-Partit Laburista, inkluż l-ex prim ministru diżonorat Joseph Muscat, Keith Schembri, l-ex chief of staff diżonorat tiegħu, u saħansitra l-Prim Ministru attwali, Robert Abela.
Il-Ministeru tal-Ekonomija, l-Investiment u n-Negozji ż-Żgħar jiġi taħtu l-Bord tal-Koperattivi, u s’issa, il-mistoqsijiet ta’ The Shift dwar il-proċess tal-likwidazzjoni, għadu ma wiġibhomx.
Għall-inqas, din l-aħħar ittra lill-membri tal-kumitat tikkonferma li nbeda l-proċess tal-likwidazzjoni. Tikkonferma wkoll li l-inkjesta aktarx waħħlet fit-tmexxija tal-koperattiva għal din is-sitwazzjoni finanzjarja skabruża.
Dan l-aħħar The Shift irrappurtyat li s-sajjieda dan il-proċess kollu sejħulu “eżerċizzju għat-taparsi”, biex koperattiva mmexxija b’mod verament dubjuż jagħlquha u jxoljuha bl-iktar mod kwiet possibbli.
Is-sajjieda li tkellmu ma’ The Shift, lill-bord akkużawh li l-koperattiva xoljiha bil-kwiet u bil-moħbi, u qalu li lanqas biss ma kienu jafu x’qed jiġri. Huma tal-fehma li qarrqu bihom u serqulhom iċ-ċans li d-direzzjoni tal-koperattiva jippjanawha huma stess.
Fl-aħħar kontijiet annwali tal-koperattiva, dawk tal-2016, l-awdituri kienu diġà esprimew fehma verament negattiva dwar dan l-istat ta’ fatt: saħansitra identifikaw xi drabi meta flejjes li daħlu fil-koperattiva ma setax jinstab ħjiel tagħhom jew fejn spiċċaw.
Jidher ċar li l-awdituri kienu inkwetati dwar is-sitwazzjoni finanzjarja tal-koperattiva u qalu li fil-fehma tagħhom il-kontijiet ma kienux qed jagħtu “stampa ġusta u veritiera tal-karta tal-bilanċ”.
Mil-lista ta’ dawk li magħhom l-GħKS għandha d-dejn, jidher li l-parti l-kbira tal-pagamenti pendenti jinkludu self ta’ 93,585 Ewro maħruġ mid-Dipartiment tas-Sajd, ħlas tal-VAT li jammonta għal 20,804 Ewro, kif ukoll kontribuzzjonijiet tal-NI li jammontaw għal total ta’ 5,225 Ewro.
Hemm ukoll dejn ta’ 100,000 Ewro dovut lill-kredituri kummerċjali u kontijiet li ma tħallsux lil Transport Malta u l-Mediterranean Offshore Bunkering Company Ltd fost l-oħrajn.
L-awdituri esprimew it-tħassib tagħhom dwar “is-sitwazzjoni kritika” li ssib ruħha fiha l-koperattiva jekk ma jirnexxilhiex tirkupra dak li hu dovut lilha.
Li nafu s’issa hu li mill-inqas €120,000 mit-taxxi taghna spiċċaw taru fis-shab. Nistgħu nżidu l-fondi tal-UE bħala ghajnuna fuq proġett tal-Koperattiva. Jekk tistaqsi lis-sajjieda jistaqsuk huma dwar xi progett hu! Nistgħu nżidu wkoll is-sussidju tal-Gvern, li madwar €17,000 minnhom tnizzlu fil-kotba bhala Bejgh ta’ Hut, minflok ma ġew ikkreditati fil-kotba kontra l-ispejjes tad-dawl u l-ilma. Forsi hekk sata’ kien ta’ beneficcju ghal xi terzi. Il-mistoqsija tigi waħida. Jaqaw din xi biċċa attività kriminali brillanti simili għal xi €4,000 flus kontanti li ghosfru, jew aktar minn €7,000 stokk ta’ tagħmir tas-sajd li ma nstabx jew stokks li ġew trasferiti lil terzi mingħajr kuntratt formali dettaljat dwar l-oggetti li ghaddew minghand il-Koperattiva ghal ghand il-privat?
Ebda problema hux! Fl-aħħar mill-aħħar , il-Bord tal-Koperattivi jidher li huwa kuntent li dawn l-abbuzi serji jizdiedu pulit pulit mal-ispejjes regolari fil-Kont ta’ Qliegh u Telf, jew inkella jinħbew fis-somma tal-ahhar tas-sena (Stokk fil-bidu tas-sena, ghodd ix-Xiri u naqqas l-Istokk fl-ahhar tas-Sena), minghajr ma jkun sar ezami fiziku tal-Istokk fl-imhazen, u l-kredituri jibqghu isaffru. Trasparenza rasha l-isfel tghum f’baħar ta’ mpunità. Huwa standard tal-mod kif jitmexxew l-affarijiet meta koperattiva tkun qieghda titmexxa mir-ruffjani taħt ghajnejn Bord tal-Koperattivi li ma jiffunzjonax kif suppost. Imma jista’ jkun ukoll ta’ konvenjenza, meta tqis illi membru tal-Bord kien uffiċjal għoli tal-istess Koperattiva fiż-żmien meta rċeviet fondi mill-Istat li suppost intuzaw fuq progett ghas-sajjieda.
Jidher ovvju li hemm wisq iktar saffi ta’susa taħt dak li jidher fil-wicc. L-iskop dejjaq li fuqu giet imsejjsa l-inkjesta tant mistennija, kellu ghan car, li l-ghatu tal-borma kemm kemm jitbexxaq. Issa l-Bord tal-Koperattivi għadu kemm iddikjara li sabu li l-borma fiha riha ta’ kontaminazzjoni u ghalhekk iddeċidew li jarmuha. Tajjeb hux! Jekk ir-ruffjani wettqu attivitajiet kriminali m’għandhomx għalfejn jinkwetaw. Il-mod kif ir-Regolatur qieghed jaġixxi fuq din il-kwistjoni huwa eccellenti ghalihom. Il-Bord issiġilla l-ghatu biex l-intiena ma toħrogx. Hekk ma nistgħux insiru nafu jekk kienx hemm xi affarijiet tal-ħasil jghumu fil-borma, bhal per ezempju b’konnessjoni ma’ kuntrabandu ta’ diesel, flimkien mat-taħsir l-ieħor.
Issa qed naqraw, “Il-membri tal-kumitat tal-Koperattiva tas-Sajd jinżammu responsabbli personalment tal-ispejjeż tal-likwidazzjoni.” Din forsi biex jimpressjonaw kemm huma serji, imma mhi xejn ħlief procedura biex id-ditta tal-avukati jassiguraw ruhhom li jithallsu ghall-ispejjes marbuta mal-procedura ta’ xoljiment tal-Koperattiva. Tbezbiza ħafifa u konferma li flus m’hemmx. U allura min se jagħmel tajjeb għal dak kollu li sparixxa jew sar duħħan? Jghidulek, “ħallu l-istituzzjonijiet jaħdmu”. Iva, biex finalment ninħadmu aħna.
U fl-aħħar mill-aħħar x’jibqghalna meta naghsru dan kollu? Xejn, ħlief sitwazzjoni fejn aħna nħallsu t-taxxi biex insostnu lir-ruffjani u lin-nies fl-ghola karigi biex tal-aħħar iroddulna l-inkompetenza grassa taghhom, li f’dan il-każ seviet biex koperattiva tas-sajjieda tkun meqruda b’mod metodiku. Min se jibbenefika minn din it-tragedja?