Read the article in English here.

The Shift għadha kemm rebħet l-ewwel erba’ appelli Freedom of Information (FOI) minn total ta’ 40 appell li għamel il-gvern biex jipprova jwaqqaf il-media milli jkollha aċċess għall-informazzjoni dwar il-ftehim li sar ma’ Saviour Balzan, wieħed mis-sidien ta’ Media Today.

It-Tribunal tal-Appelli dwar l-Informazzjoni u l-Protezzjoni tad-Data, immexxi mill-avukat ta’ esperjenza Anna Mallia, ta raġun lil The Shift li qed titlob għal iktar trasparenza u responsabbiltà min-naħa tal-gvern meta jonfoq il-flus miġbura mit-taxxi tagħna. Lill-entitajiet governattivi involuti, ordnatilhom jiżvelaw id-dettalji kollha dwar il-ħlasijiet ta’ eluf ta’ Ewro li saru lil Balzan, anki għas-servizzi tiegħu propagandistiċi lil diversi ministri.

Mill-40 sfida li qed tiġġieled The Shift bis-saħħa ta’ kampanja imwieżna mill-qarrejja tagħha, it-Tribunal tal-Appelli qata’ l-ewwel erbgħa, u ma qabilx mal-kontestazzjonijiet kollha li għamlu l-Malta Film Commission, il-LESA, l-Aġenzija Resource, Recovery and Recycling u l-Malta Council for Science and Technology, u ordnalhom biex lil The Shift jagħtuha l-informazzjoni kollha li qed titlobhom. 

Fid-deċiżjoni tiegħu, it-Tribunal qal li l-informazzjoni li qed titlob The Shift tinvolvi l-mod kif l-entitajiet pubbliċi qed jonfqu flus min iħallas it-taxxa, u għalhekk huwa fl-interess pubbliku li jsir magħruf kif dawn il-flejjes qed jintefqu u għaliex.

Fil-qorti, Keith Schembri, l-ex Chief of Staff tal-ex Prim Ministru diżonorat Joseph Muscat, lil Saviour Balzan kien iddeskrivih bħala “wieħed li jimmanuvra biex jikseb xi ħaġa, iktar milli huwa ġurnalist” u qal li “kien dejjem jittallab għall-kuntratti tal-gvern”. Għalhekk The Shift għamlet diversi talbiet FOI lill-ministeri u lill-entitajiet tal-gvern biex dawn id-dikjarazzjonijiet ta’ Schembri tivverifikahom.

Il-biċċa l-kbira ta’ dawn l-entitajiet tal-gvern din l-informazzjoni dwar ħlasijiet u direct orders li jammontaw għal eluf ta’ Ewro, ma ridux jagħtuha; u The Shift skopriet li Balzan, sid dar tal-media suppost indipendenti, kien qed jagħmilha wkoll ta’ konsulent tal-PR għal numru kbir ta’ ministri tal-gvern.

Xogħlu hawn kien jikkonsisti filli l-politikanti tal-gvern iħarriġhom kif iġibu ruħhom mal-media u jiċċekkja wkoll l-istqarrijiet tagħhom. 

Tweet ta’ Saviour Balzan biex ir-rapporti ta’ Daphne Caruana Galizia dwar l-Egrant jiskreditahom, meta fil-fatt ma seta’ jikkonferma xejn, billi kien jinsab fix-chateau li għandu Franza

Minn dak li kien magħruf dak iż-żmien, The Shift kienet żvelat li mis-servizz li offra lill-ministri u lid-dipartimenti tal-gvern, Balzan u l-kumpanniji tiegħu kienu qalgħu iktar minn miljun Ewro minn fondi pubbliċi. Fil-gazzetti tiegħu kien jippubblika “kontenut pożittiv” u fuq il-PBS kien jippreżenta programm ta’ attwalità li fih kien jintervista lill-klijenti tiegħu stess. 

Il-ministeri u d-dipartimenti tal-gvern irrifjutaw t-talbiet ta’ The Shift biex din l-informazzjoni relevanti jiżvelawha u għalhekk sfidathom bis-saħħa ta’ serje ta’ talbiet għall-informazzjoni FOI. Il-Kummissarju tad-Data Protection, lil The Shift taha raġun fit-talbiet kollha li għamlet, u lil kull entità, l-informazzjoni li ntalbet minnha, ordnalha tagħtiha kollha. 

Kif qal il-Kummissarju tad-Data Ian Deguara, biex id-deċiżjoni tiegħu jiġġustifikaha, l-Att ta’ Liġi dwar l-FOI “huwa maħsub biex jiggarantixxi l-ikbar trasparenza possibbli, u jppromwovi l-kontabilità fl-awtoritajiet pubbliċi; u dan jagħmlu billi jippermetti, sa fejn hu possibbli, id-dritt tal-aċċess għad-dokumenti f’idejn l-awtoritajiet pubbliċi”. 

“Meta jkun hemm persuni u kumpanniji li qed jitħallsu minn fondi pubbliċi, allura wieħed jistenna li l-pubbliku għandu jkun jaf x’saru mill-flejjes, min tħallas u għal liema raġuni”. Hekk insista l-Kummissarju. Imma minflok ma obdew l-ordni u din l-informazzjoni żvelawha, dawn l-entitajiet tal-gvern qabbdu ħafna avukati – kollha mħallsin mit-taxxi pubbliċi – biex lil din il-ġurnalista solitarja jiġġieldulha u jsoddulha ħalqha. Din kienet mossa kkoordinata, maħsuba biex lil The Shift tintimidaha u r-riżorsi tagħha ġġibhom fix-xejn.

Id-deċiżjoni tal-Kummissarju tad-Data, kull waħda minn dawn l-entitajiet ikkontestatha, u ppreżentaw 40 appell identiku, biex b’hekk komplew jipposponu l-mument meta din l-informazzjoni kompromettenti kien se jkollhom jiżvelawha.  

L-organizzazzjonijiet internazzjonali għall-ħelsien tal-istampa ma qagħdux jogħmoduha li din l-azzjoni tal-gvern biex lil sid kumpannija tal-media indipendenti ‘jiddefendih’, fil-fatt ma kienet xejn ħlief theddida għall-ħelsien tal-istampa. 

Lil Balzan, il-gvern għażlu biex jieħu sehem fil-‘kumitat tal-esperti tal-media’ li twaqqaf biex ir-rakkomandazzjonijiet tal-inkjesta pubblika li kienet saret dwar il-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia, jimplimentahom: l-istess ġurnalista li Balzan kien sejħilha “ir-reġina tal-velenu”.

Issa l-ewwel erba’ appelli minn dawn l-erbgħin, qatgħethom Anna Mallia. Id-deċiżjoni dwar l-appelli li baqa’ mistennija fil-ġimgħat li ġejjin. 

Dawn l-entitajiet kollha xorta għad għandhom il-possibbiltà li jappellaw id-deċiżjoni tat-Tribunal fil-qorti: b’hekk dawn l-erbgħin każ jibqgħu jkaxkru is-snin waqt li l-gvern ikompli jaħli flus il-poplu biex ir-relazzjoni li għandu ma’ Saviour Balzan ikompli jaħbiha.

Balzan huwa wieħed mis-sidien ta’ Media Today, il-kumpannija li tippubblika il-Malta Today u l-Illum, flimkien mal-pjattaforma diġitali tagħhom tal-aħbarijiet. Fl-istess ħin għandu l-privileġġ li jipproduċi kemm-il programm għax-xandir pubbliku. Barra minn hekk, f’ismu stess Balzan għandu żewġ kumpanniji oħra, il-Business 2 Business u l-Pegasus Media: id-dħul tagħhom dawn ġej l-iktar minn xogħol mal-gvern. 

Skont il-kuntratti li rat The Shift, lill-ministri, Balzan joffrilhom il-PR, iħarriġhom u jagħtihom il- ‘kontenut pożittiv’ . Fl-istess ħin jippretendi li waqqaf ‘kamra tal-aħbarijiet li aktarx hija l-unika waħda indipendenti fil-pajjiż’, u fl-istess ħin juża s-siti elettroniċi tiegħu biex lill-ġurnalisti oħra u l-kritiċi tal-gvern, jiskreditahom. 

The Shift żvelat ukoll li lil Balzan tawh fabbrika tal-gvern il-Mosta biex jużaha bħala Studio tat-TV, minkejja li tinsab f’qasam industrijali fejn il-postijiet li jingħataw huma maħsuba għall-manifattura. Barra minn dan il-privileġġ, il-kera li diġà hija ssussidjata, lil Balzan il-gvern naqqashielu għal Ewro fix-xahar, suppost bħala miżura ta’ mitigazzjoni minħabba l-pandemija tal-Covid-19.

F’dawn l-isfidi legali kollha, lil The Shift qed jirrappreżentawha l-avukati tal-BCGL, Andrew Borg Cardona u Matthew Cutajar, u s-servizzi tagħhom qed joffruhom pro bono.