This article is available in English

Il-Kummissarju tal-Kunsill tal-Ewropa għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-gvern attakkatu bl-aħrax talli fetaħ 40 kawża kontra The Shift biex ma jtihiex aċċess għall-informazzjoni ta’ interess pubbliku.

Fit-23 ta’ Settembru, il-Kummissarju tal-Kunsill tal-Ewropa għad-Drittijiet tal-Bniedem, Dunja Mijatovic, lill-Prim Ministru Robert Abela bagħtitlu ittra u kliemha ma qagħditx tomogħdu: “Għalkemm il-proċess ġudizzjarju għadu għaddej, l-appelli [kontra t-talbiet Freedom of Information ta’ The Shift], lil min hu involut fil-media u lill-poplu Malti in ġenerali, diġà jagħtuh messaġġ li jkexkex: it-tentattivi biex l-informazzjoni uffiċjali tiġi soġġetta għall-iskrutinju pubbliku, il-gvern jirreżistihom bl-iktar mod qawwi”.

Bħalissa, The Shift qed tiġġieled kontra 42 kawża fit-Tribunal tal-Appelli u sitt kawżi oħra l-qorti. Dawn kollha saru minn entitajiet tal-gvern li l-ordni tal-Kummissarju tal-Informazzjoni u d-Data Protection biex l-informazzjoni tiġi ppubblikata, qed jisfidawha. F’kull stadju, il-gvern qed jisfida id-deċiżjonijiet li jieħdu l-korpi mqabbda minnu stess biex it-talbiet leġittimi Freedom of Information fuq diversi suġġetti, jiċħadhom.

L-ittra lill-prim ministru, il-Kummissarju Mijatovic ippubblikata l-Ħamis, flimkien mat-tweġiba mqanżħa ta’ Abela. Din l-ittra turi li wieħed għandu biex jinkwieta dwar il-qagħda tal-media f’Malta u n-nuqqas ta’ skrutinju pubbliku tal-abbozzi ta’ liġijiet li ressaq il-gvern il-parlament, minkejja l-kritika kollha li saret.

L-ittra ppubblikatha wara li l-proposta ta’ liġi għar-riforma, il-gvern ressaqha l-parlament minkejja l-kritika kollha dwar in-nuqqas ta’ konsultazzjoni pubblika li għamlu l-edituri u l-ġurnalisti, l-akkademiċi kif ukoll l-organizzazzjonijiet internazzjonali għall-ħarsien tal-libertà tal-istampa. Mill-korrispondenza tal-Kummissarju sirna nafu li l-Kunsill tal-Ewropa kien qed isegwi l-proċess kollu u lill-prim ministru għamilhielu ċara li dan il-proċess stess ma kienx konformi mal-istandards internazzjonali – xi ħaġa li Robert Abela qatt ma qalilna biha.

Mijatovic semmiet b’mod speċjali l-ġlidiet Freedom of Information li għandha The Shift mat-Tribunal tal-Appelli u mal-qrati tal-ġustizzja.

“U d-diffikultajiet bla għadd li jiffaċċaw il-ġurnalisti meta jippruvaw jitkixfu dwar informazzjoni ta’ interess pubbliku, kif ukoll l-użu tas-SLAPP meta jagħmlu talbiet Freedom of Information, dawn kollha huma raġunijiet oħra biex ninkwetaw,” issottolineat il-Kummissarju fl-ittra tagħha lil Abela. Is-SLAPP huma kawżi intenzjonati biex kamra tal-aħbarijiet ifalluha.

U f’dan is-sens, enfasizzat kif “saret taf li reċentement, 40 entità tal-gvern għamlu serje ta’ appelli kontra d-deċiżjonijiet li ħa l-Kummissarju għall-Informazzjoni u d-Data Protection favur dawn it-talbiet Freedom of Information li għamlet The Shift.”

Il-ġlidiet legali li qed tikkumbatti The Shift, il-Kummissarju għad-Drittijiet tal-Bniedem użathom bħala eżempju per eċċellenza, u żiedet tgħid: “Għalhekk ninsisti bir-rakkomandazzjoni tiegħi li wieħed m’għandux jieħu miżuri li jaffettwaw negattivament il-libertà tal-media u d-dritt tal-pubbliku li jkun infurmat.

“Minflok, inħeġġeġ lilek u lill-awtoritajiet Maltin kollha, biex jiżguraw li l-ġurnalisti u l-pubbliku jkollhom aċċess għall-informazzjoni preċiża u f’waqtha; barra minn hekk, l-eċċezzjonijiet għar-regola tal-aċċess pubbliku, wieħed għandu jinterpretahom bl-iktar mod ristrett possibbli.”

Dan it-tħassib, Abela jinjorah kompletament

Fl-4 t’Ottubru, it-tħassib tal-Kummissarju, il-Prim Ministru Robert Abela wieġeb għal xi partijiet minnu, l-iktar billi qagħad jispjega fit-tul l-abbozz kontroversjali tal-liġijiet riformatorji. Imma assolutament ma tax kas il-fatt li kienet ikkritikatu bl-aħrax dwar l-40 SLAPP li għamel il-gvern kontra The Shift.

Minflok, taha idea ġenerali tal-provvedimenti kontra s-SLAPP li qed tintroduċi l-leġiżlazzjoni kontroversjali l-ġdida. Imma ma semmiex kif il-gvern tiegħu stess, lil The Shift qed jagħmlilha kawżi SLAPP bl-abbundanza talli għamlet dawk it-talbiet Freedom of Information.

L-ittra tagħha, Mijatovic bagħtitha ħamest ijiem qabel ma ġew ippreżentati lill-media l-abbozzi tal-liġijiet bħala fatt kompjut. Imbagħad, it-Tlieta, ippreżentawhom lill-parlament. Il-Kummissarju uriet l-inkwiet tagħha wkoll dwar ‘il-kumitat ta’ esperti’ mqabbda mill-gvern, li abbozzaw ir-rakkomandazzjonijiet dwar il-leġiżlazzjoni l-ġdida.

Tgħid li f’dak il-mument kienet infurmata li “l-kumitat tal-esperti li kellu jagħti l-pariri tiegħu dwar il-bidliet meħtieġa fis-settur tal-media f’Malta, ir-reazzjoni tiegħu dwar numru ta’ abbozzi ta’ liġijiet imressqa mill-gvern tiegħek, kien diġà taha. Kienet infurmata wkoll li għadu għaddej ix-xogħol leġiżlattiv intenzjonat biex jitrażżan l-użu tas-SLAPP – Strategic Lawsuits Against Public Participation.

“B’dan kollu,” żiedet tgħid, “jiena mħassba li skont ir-rapporti, għalkemm il-kumitat jinkludi xi rappreżentanti tas-settur tal-media, xorta ma jinkludix fih is-soċjetà ċivili jew il-kommunità ġurnalistika iktar mifruxa. Barra minn hekk, nieqsa t-trasparenza fl-operat tiegħu.”

Lill-prim ministru, kitbulu iktar minn mitt ġurnalist, editur u akkademiku biex jgħidulu bit-tħassib tagħhom dwar in-nuqqas ta’ konsultazzjoni pubblika fil-kas ta’ dawn l-abbozzi leġiżlattivi. Il-lista ta’ rakkomandazzjonijiet li għamlu l-imħallfin li mexxew l-inkjesta pubblika fl-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia, dawn l-abbozzi, suppost li kellhom iqisuha. U l-ġenituri ta’ Caruana Galizia ukoll kienu talbu għal iżjed, għax kif qalu, il-pajjiż “ma jistħoqqlu xejn inqas”.

IS-SLAPP FOI ta’ The Shift

F’dibattitu organizzat minn The Shift din il-ġimgħa, kien spjegat kemm huwa kkomplikat u jiswa l-flus il-proċess biex wieħed jeħodha kontra l-gvern meta jitlob informazzjoni li suppost hija pubblika.

It-talbiet FOI ta’ The Shift, il-gvern prattikament qed jittrattahom bħala SLAPP – kawżi intenzjonati biex kamra tal-aħbarijiet jirrovinaha finanzjarjament u b’hekk isikket leħen il-ġurnalisti. U dan għadha kemm ikkonfermatu l-Kummissarju għad-Drittijiet tal-Bniedem tal-Kunsill tal-Ewropa.

Dan l-aħħar, quddiem it-Tribunal Freedom of Information, The Shift rebħet seba’ kawżi oħra mill-40 appell li għamel il-gvern kontra t-talbiet FOI li kienet għamlet. Dawn it-talbiet saqsew kif qed jintefqu il-flus mit-taxxa fuq konsulenzi dwar ir-relazzjonijiet pubbliċi li joffri Saviour Balzan, wieħed mis-sidien ta’ Malta Today. Lill-ministri u lid-dipartimenti tal-gvern, Balzan jagħtihom parir kif jittrattaw mal-media.

Dawn it-talbiet, kull entità ma laqgħethiex, imma meta lill-Kummissarju għall-Informazzjoni u l-Protezzjoni tad-Data, The Shift ġibditlu l-attenzjoni tiegħu għal dan in-nuqqas u talbitu ruling, tahom l-ordni biex din l-informazzjoni jgħadduhielha.

Din l-informazzjoni, kull waħda minn dawn l-entitajiet baqgħet tirrifjuta li tagħtiha u minflok irrikorrew għand it-Tribunal tal-Appelli Freedom of Information. Issa, ftit ftit, dawn il-każijiet, it-tribunal qed jaqtagħhom favur The Shift u favur l-interess pubbliku.

S’issa, it-Tribunal tal-Appelli ddeċieda 18-il appell, u fil-ġranet li ġejjin mistenni jkompli jiddeċiedi iktar każijiet.

Imma wara li t-Tribunal tal-Appelli FOI, dawn il-każijiet jiddeċiedihom, kull entità issa qed tirrikorri l-qorti biex kull każ terġa’ tappellah. F’attentat sfrenat biex l-informazzjoni jibqa’ jżommha mistura, s’issa l-gvern appella xejn inqas minn sitta minn dawn il-każijiet.