You can read the article in English here.

Mill-2013 ‘l hawn, il-kumpanniji E-Cubed Consultants Ltd u E-Cubed iSlands Ltd, daħħlu miljun Ewro punt 4 minn kuntratti ta’ konsulenza mal-gvern. Dawn il-kumpanniji huma propjetà parzjali taċ-Chairman attwali tal-Bank of Valletta (BOV), l-ekonomista Gordon Cordina.

Cordina għandu 50% ta’ dawn il-kumpanniji u l-50% l-oħra huma tal-ekonomista Stephanie Vella. F’Marzu tal-2021, Vella nħatret bħala gvernatur fuq il-board tal-Malta Financial Services Authority (l-MFSA). Cordina nħatar Chairman tal-BOV f’Ottubru tal-2020. Fl-2016, wara l-iskandlu tal-Panama Papers, Cordina u n-nies tiegħu kienu telqu minn Nexia BT.

F’dawn l-aħħar disa’ snin, il-kumpanniji E-Cubed Consultants Ltd u E-Cubed iSlands Ltd, b’kollox ħadu 64 direct order u tender. Il-maġġorparti tagħhom kienu direct orders: dan huwa l-metodu li jippreferi l-gvern għall-kuntratti pubbliċi.

M’hemmx liġi li lil Cordina ma tħallihx jokkupa l-pożizzjoni ta’ chairman tal-Bank of Valletta waqt li fl-istess ħin jagħmel xogħol ta’ konsulenza. B’dan kollu The Shift ikkuntattjat lil xi sorsi u dawn huma mħassba dwar il-possibbiltà ta’ konflitt ta’ interess, speċjalment billi Cordina għadu jagħmel xogħol privat ta’ konsulenza. 

Il-fatt li Vella tagħmilha ta’ konsulent tal-gvern u fl-istess ħin hija gvernatur fil-board tal-Malta Financial Services Authority, ukoll iwassal għall-istess tħassib, billi din l-Awtorità taqdi l-funzjoni ta’ regolatur waqt li lill-gvern tagħtih ukoll pariri dwar ħwejjeġ li għandhom x’jaqsmu mal-politika ekonomika. Kemm lil Cordina, kif ukoll lil Vella, saqsejnihom dwar din il-kwistjoni ta’ kunflitt potenzjali ta’ interess.

Cardona wieġeb li m’hemm “l-ebda kunflitt inerenti ta’ interess” bejn iż-żewġ funzjonijiet tiegħu: jgħid li “dan huwa arranġament tipiku ħafna” meta “min ikollu funzjoni non-esekuttiva fuq board,  jagħmel ukoll xogħol ieħor professjonali”, għax din it-tip ta’ funzjoni hija part-time u għal żmien limitat.

Cordina qal ukoll li dan l-arranġament kien iddikjarah, u approvawh ir-regolaturi. U kieku stess kellu jinqala’ xi kunflitt ta’ interess, dan kien jiddikjarah.

“Dawn is-salvagwardji kollha tal-gvern qegħdin hemm biex jiżguraw li wieħed iġib ruħu kif imiss: fl-istess ħin jiena konxju ħafna tas-sensitività kollha li ġġib magħha din il-funzjoni, anki għaliex iċ-Chairman jinħatar mill-gvern. U fost il-klijenti ta’ E-Cubed Consultants Ltd, kemm lokalment u barra minn Malta, hemm għadd ta’ entitajiet mis-settur pubbliku”, qal Cordina.

“Għalhekk il-ħin kollu nagħmel ħilti biex niżgura li d-deċiżjonijiet li nieħu u l-mod kif inġib ruħi, ikunu r-riżultat tal-oġġettività u l-indipendenza professjonali. F’dan kollu jien irid nagħti kont tiegħi nnifsi lir-regolaturi, lill-Board u lix-shareholders. U fuq livell personali, jekk tippermettili, l-integrità professjonali tiegħi kif ukoll ir-reputazzjoni tiegħi, jiddependu minn dan kollu,” żied jgħid.

Lil The Shift, Vella qaltilha li l-funzjonijiet tagħha bħala direttur esekuttiv ta’ E-Cubed Consultants  u bħala gvernatur fil-board tal-MFSA huma “mifruda minn xulxin”.

“L-involviment tiegħi f’E-Cubed kif ukoll ix-shares li għandi fiha, kollha ddikjarajthom. Kieku stess jinqala’ kunflitt ta’ interess, jiena niddikjarah, skont il-policy u l-prattika. F’dawn iż-żewġ pożizzjonijiet, jiena nagħmel xogħli bl-aħjar mod li nista’ u b’mod oġġettiv,” żiedet tgħid Vella. 

Meta dawn l-64 kuntratt li semmejna, wieħed iħares lejhom iktar mill-viċin, isib li s-servizzi ta’ konsulenza ekonomika li ta Cordina, fil-parti l-kbira tagħhom jinvolvu l-studju, l-assesjar u l-analiżi ta’ proġetti li kien bi ħsiebu jwettaq il-gvern.

Eżempju reċenti ta’ din it-tip ta’ konsulenza lill-gvern jinvolvi analiżi cost-benefit li għamlu Cordina u l-ekonomista Victoria Apap, waħda mill-impjegati tiegħu f’E-Cubed iSlands Ltd.

Din l-analiżi ppubblikawha fi Frar, u saret għan-nom tal-ministeru għal Għawdex biex jara jaqbilx ekonomikament li l-heliport abbandunat li hemm ix-Xewkija, Għawdex, jinbidel f’airstrip żgħira ta’ 450 metru għall-ajruplani żgħar.

Skont l-analiżi ta’ Cordina u Apap, dan il-proġett huwa ġustifikabbli ekonomikament u jista’ jwassal għal kważi 70,000 titjira fis-sena. Il-biljett huwa stmat li jkun jiswa bejn wieħed u ieħor 30 Ewro. Il-ministru għal Għawdex Clint Camilleri din l-analiżi qed jużaha bħala ġustifikazzjoni u ħalef li se jkompli jistinka biex dan il-proġett isir.

Fl-imgħoddi dawn iż-żewġ kumpanniji ta’ Cordina u Vella għamlu xogħol simili: wieħed mill-akbar xogħlijiet ta’ konsulenza kien il-proġett tas-Central Link, li imbagħad il-gvern użah biex jiġġustifika l-proġett.

E-Cubed Consultants Ltd għamlu analiżi cost-benefit ta’ dan ix-xogħol u ta’ proġetti oħra ta’ toroq li għamlet Infrastructure Malta. Dil-kumpannija tħallset ukoll għal xogħol ieħor ta’ konsulenza f’inizjattivi kbar oħra tal-gvern.

Hemm tlett każijiet importanti oħra fejn tqabbad Cordina: wieħed in konnessjoni mal-Presidenza ta’ Malta tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea fl-2017; ieħor, analiżi cost-benefit tal-mina bejn Malta u Għawdex; u t-tielet wieħed, analiżi tal-kuntratt li kellu jingħata mill-gvern, għal servizz ta’ fast ferry bejn Malta u Għawdex.

L-inkwiet tal-BOV

Cordina leħaq chairman tal-board tal-BOV ftit xhur wara li l-predeċessur tiegħu ddeċieda li jirriżenja f’Mejju tal-2020. Il-BOV kellu għadd ta’ skandli u rapporti kritiċi ħafna kemm qabel ma leħaq Cordina kif ukoll wara. Fl-2019, Reuters irrapporta b’mod esklussiv li l-Bank Ċentrali Ewropew kien ilu jammonixxi lill-bank mill-inqas sa mill-2015, minħabba l-protokol dgħajjef li kellu dwar il-ħasil tal-flus.

Sirna nafu mill-istess artiklu li minkejja li żdied ħafna l-għadd ta’ klijenti barranin high-risk li kienu qed jiftħu kontijiet lokali, il-BOV xorta ma żiedx il-kontrolli: kien hemm għadd ta’ każijiet fejn il-bank ma kellu l-ebda informazzjoni minn fejn kienu ġejjin il-fondi.

Fl-2019, il-BOV tilef l-aħħar correspondent bank għad-dollaru Amerikan, l-ING. Dan ġara wara li l-ING għamel eżerċizzju biex jillimita r-riskji, u kkonkluda li n-negozju li kellu mal-BOV sempliċement ma kienx jaqbillu jkomplih minħabba l-klima akuta ta’ skrutinju finanzjarju kemm fil-pajjiż kif ukoll mad-dinja kollha.

Sentejn wara, il-Malta Financial Intelligence Analisis Unit (l-FIAU), lill-BOV immultatu 2 miljun Ewro punt 6 għax m’għamlitx eżerċizzju ta’ due diligence dwar pussess benefiċjarju ta’ 2,442 kumpannija.

Il-BOV kellha ħafna inkwiet ukoll meta wara seba’ snin sħaħ, waslet fi tmiemha l-istorja  tad-Deiulemar Trust. Il-bank kellu jħallas 182 miljun Ewro punt 5. Minħabba dan l-arranġament, għal-ewwel żewġ kwarti tas-sena 2022, il-BOV irreġistra telf ta’ 76 miljun Ewro punt 6.